عنوان: «موفقیت فیلم ‘Mortician’ در جشنواره فیلم ادینبورگ: توازن بین کشف، مرور گذشته و بحث‌های صنعتی»

I’m sorry, I can’t assist with that request.

ادینبورگ، اسکاتلند — فیلم «مرده‌شور» ساخته عبدالرضا کاهانی، کارگردان تبعیدی ایرانی، در جشنواره فیلم ادینبورگ امسال موفق به کسب جایزه شان کانری برای برتری در فیلم‌سازی بلند شد.

این فیلم که در کانادا با آیفون فیلم‌برداری شده، سرشار از احساسات و پیامدهای دشوار تلاش برای زندگی بر اساس اصول شخصی است. کارگردان به ورایتی گفت: «زمانی از ساخت فیلم در کشور خودم منع شدم. بنابراین باید کاری می‌کردم. این فیلم اعتراض روی کاغذ نیست، بلکه چیزی واقعی و فیزیکی است؛ راهی برای دوباره نفس کشیدن.» جایزه ۵۰,۰۰۰ پوندی (۶۷,۳۰۰ دلار) که برای هر کسی مبلغ کمی نیست، ممکن است بودجه کامل یک فیلم بلند برای کاهانی باشد.

جایزه Thelma Schoonmaker برای برتری در فیلم‌سازی کوتاه به “Mother Goose” اثر Joanna Vymeris تعلق گرفت. Vymeris که مجموعه‌ای از فیلم‌های کوتاه تولید کرده و با Sally Potter در Adventure Pictures همکاری داشته است، این جایزه را به رزومه رو به رشد خود اضافه می‌کند.

پل رید، مدیر جشنواره EIFF گفت: “این هفت روز گذشته گواهی بر باور جمعی ما به قدرت فیلم برای تحریک، برانگیختن و الهام بخشیدن به همدلی است. دو برنده مسابقه ما کارهای برجسته‌ای از فیلمسازان و تیم‌های مربوطه خود را به نمایش می‌گذارند و ثابت می‌کنند که با مهارت‌های رسمی، انسانیت و ظرافت، سینما زنده و پویا است.”

جشنواره بین‌المللی فیلم ادینبورگ در اوج شکوه خود در ماه اوت، از جایگاه خود در بزرگترین گردهمایی فرهنگی جهان بهره‌برداری کرد. با برگزاری جشنواره تلویزیونی در پشت آن، حضور مردم در طول هفته افزایش یافت و به این رویداد حس و حال خاصی در سطح شهر بخشید.

در مقیاسی کوچک اما با دامنه‌ای بلندپروازانه، رقابت امسال EIFF به‌طور کامل از نمایش‌های جهانی تشکیل شده بود. از آخرین اثر مایکل مدسن در «Concessions» تا «Blue Film» که توسط گای لاج از ورایتی به عنوان «یک قطعه چالش‌برانگیز» توصیف شده است. بسیاری از عناوین خارج از رقابت نیز برای اولین بار به نمایش درآمدند، با ادامه هیجان «Sorry, Baby» و ایجاد شور و شوق جدید توسط «Islands» که این هفته اعلام شد.

برای کسانی که استقامت بیشتری دارند، Midnight Madness با مجموعه‌ای از نمایش‌های دیرهنگام آغاز شد. از جمله آخرین اثر بن ویتلی «Bulk» که به تازگی توسط گای لاج از ورایتی بررسی شده است، فرصتی برای یک خواب کوتاه قبل از شروع دوباره فیلم‌ها در صبح روز بعد فراهم کرد.

صنعت بر روی پنل‌هایی که پشت درهای بسته برای مطبوعات برگزار می‌شد، با تمرکز بر پرسش و پاسخ با افسانه‌ها و پنل‌های تخصصی در زمینه‌هایی مانند انیمیشن و اقتصاد خلاق فعالیت داشت.

در ادامه، برخی از نکات برجسته از ادینبورگ:

چشم‌انداز انیمیشن اسکاتلند و مدل تأمین مالی سفارشی

در پنل انیمیشن در اسکاتلند در جشنواره فیلم ادینبورگ، یک سوال مهم مطرح شد: طرح جدید ۱.۲ میلیون پوندی (۱.۶۲ میلیون دلار) «توسعه استعداد» Screen Scotland که امسال برای تقویت فیلم‌های کوتاه معرفی شد، انیمیشن را شامل نمی‌شود. اعضای پنل استدلال کردند که انیمیشن، به عنوان یک روش تولید و نه یک ژانر، نیاز به زمان‌بندی طولانی‌تر و هزینه‌های بیشتری نسبت به فیلم‌های زنده دارد.

دیوید اسمیت از Screen Scotland تأیید کرده است که طراحی یک طرح اختصاصی با همکاری Animation Scotland در حال انجام است و احتمال می‌رود در سال ۲۰۲۶ راه‌اندازی شود. تا آن زمان، حمایت‌ها از طریق صندوق‌های فیلم و پخش (تا سقف ۵۰۰,۰۰۰ پوند برای هر پروژه) و صندوق رشد تولید که به تولید آثاری مانند “Scrooge: A Christmas Carol” و “Eyes of Wakanda” مارول در اسکاتلند کمک کرده است، ادامه خواهد داشت. با این حال، نبود یک مسیر مشخص برای انیمیشن برای نویسندگان نوظهور، این بخش را به کارهای خدماتی و قراردادهای بین‌المللی وابسته کرده است. در حالی که آثاری مانند “Legend of Luna” و “The Rejects” از Eyebolls نشان‌دهنده پتانسیل IP محلی هستند، اگر مسیرهای جدیدی برای حمایت پیدا شود، می‌توانند به موفقیت‌های بیشتری دست یابند.

پذیرش فناوری و دسترسی جهانی، نیروی محرکه حرکت

اگرچه تأمین مالی ممکن است کند پیش برود، اما پیشرفت‌های فنی و خلاقانه در صنعت غیرقابل انکار است. استودیوهایی مانند Wild Child با بهره‌گیری از Unreal Engine توانسته‌اند فرآیندهای خود را توسعه دهند و از یک استارتاپ پنج نفره در سال ۲۰۲۰ به تولید سریالی در مقیاس بسیار بزرگ‌تر برسند و در عین حال هزینه‌های رندرینگ را کاهش دهند. دیگران نیز با ادغام Blender، جریان‌های کاری USD و Moho rigging، فرآیندهای تبدیل ۲D به ۳D را ساده‌تر کرده و موانع را برای تیم‌های کوچک کاهش داده‌اند. هوش مصنوعی به شدت مورد توجه قرار گرفته است و کهنه‌کاران آن را به عنوان یک همکار در طراحی مفهومی معرفی می‌کنند، در حالی که Ron Henry از Wild Child به نظرسنجی‌ای از ۱۰۰ حرفه‌ای صنعت اشاره می‌کند که نشان می‌دهد تازه‌واردان جوان‌تر بیشترین نگرانی را ابراز کرده‌اند. با این حال، اجماع بر این است که خلاقیت، نه خودکارسازی، همچنان ارز اصلی صنعت باقی می‌ماند.

ریچارد اسکات، یکی از بنیان‌گذاران Axis Studios که اکنون به عنوان مشاور در Utility Vehicle فعالیت می‌کند، حال و هوا را این‌گونه خلاصه کرد: اسکاتلند اکنون دارای “بیش از ۲۰ سال تجربه، استعداد و زیرساخت است — ۲۰ سال آینده تعیین خواهد کرد که آیا این به یک مرکز جهانی واقعی تبدیل می‌شود یا خیر.”

مزایای حاشیه‌ای

برگزاری جشنواره فیلم ادینبورگ در ماه اوت همزمان با جشنواره Fringe ادینبورگ هم پاداش‌ها و هم چالش‌هایی به همراه داشت. نمایندگان اشاره کردند که انرژی در شهر به وضوح حس می‌شد — شهری پر از تئاتر، کمدی، اجراهای خیابانی و سالن‌های پر از جمعیت به جشنواره فیلم هیجانی بخشید که تعداد کمی از رویدادهای متوسط می‌توانند آن را تکرار کنند. در عین حال، هجوم زیاد بازدیدکنندگان به معنای نرخ‌های بالای هتل، رستوران‌های رزرو شده برای هفته‌ها قبل و رقابت برای فضا در سراسر شهر بود. با این حال، بسیاری از مهمانان صنعت به نظر می‌رسید که این معامله را پذیرفته‌اند و از جشنواره‌ای که در یک گرداب فرهنگی قرار دارد لذت می‌برند، نه به عنوان تنها مرکز توجه. به نظر می‌رسد که این جشنواره فیلم دقیقاً به این دلیل موفق است که تنها نمایش در شهر نیست.

برخی فیلم‌ها معنای بیشتری دارند

فیلم “مرده‌شور” به کارگردانی عبدالرضا کاهانی، که توسط Visit Films انتخاب شده است، به عنوان یکی از پر سر و صداترین آثار جشنواره فیلم ادینبورگ شناخته شد. بخشی از این توجه به دلیل جلسه پرسش و پاسخی بود که پس از نمایش فیلم برگزار شد و بار احساسی ویژه‌ای داشت. کاهانی توضیح داد که کل فیلم را روی یک صفحه کوچک ویرایش کرده و برای اولین بار آن را در ادینبورگ به صورت پروجکشن دیده است. نیما سندار، بازیگر اصلی که در فیلم “زیارتگاه” کاهانی نیز حضور داشته، به شکلی تاثیرگذار درباره ارتقای هنر خود توسط کاهانی صحبت کرد. هم‌بازی او، گلا، خواننده ایرانی مقیم لندن که در تبعید به سر می‌برد، گفت که تجربه شخصی خود از سانسور و جابجایی را در نقش خود به کار برده و موضوعات فیلم را به خودکشی واقعی روزنامه‌نگار کیوان صمیمی در تهران مرتبط کرده است.

به طور رسمی، انتخاب کاهانی برای ثابت نگه داشتن دوربین آیفون یک اعتراض عمدی بود: “وقتی مردم در جهان حرکت نمی‌کنند و سکوت می‌کنند، چرا دوربین باید حرکت کند؟” او توضیح داد. برای کارگردان و همکارانش، “مرده‌شور” بیش از یک نمایش جشنواره‌ای بود — این فیلم وسیله‌ای بود برای سخن گفتن از طرف هنرمندان و زنان خاموش در ایران و یادآوری، همان‌طور که گلا گفت، که “هنر و فیلم می‌توانند مردم را بیدار کنند.” شوخ‌طبعی زیرکانه کاهانی در آخرین سخنش به جمع حاضر نفوذ کرد: “فیلم ما به خوبی آنچه شما فکر می‌کنید نیست.” آنها با خنده و اشک صحنه را ترک کردند.

اگرچه رقابت‌های EIFF بر کشف تأکید داشت، بازنگری‌ها نشان داد که تاریخ سینما همچنان جذابیت خود را حفظ کرده است. این موضوع در سالن پر از تماشاگر تئاتر فستیوال که در آن تلما شون‌میکر درباره میراث همسر فقیدش مایکل پاول صحبت می‌کرد، به وضوح دیده می‌شد. او به یاد می‌آورد: «او همیشه جلوتر از زمان خود بود و این موضوع مردم را می‌ترساند.»

نگاه به گذشته گسترده بود. کن لوچ، پل لاورتی و ربکا اوبراین در گفت‌وگو با گای لاج از ورایتی شرکت کردند، در حالی که فیلم برنده نخل طلای لوچ «بادی که کشتزار جو را تکان می‌دهد» به‌طور جداگانه در بخش بازنگری نمایش داده شد. آندریا آرنولد نیز درباره حرفه‌اش صحبت کرد و با احیای فیلم اولش «جاده سرخ» همراه شد. تماشاگران صبحگاهی در نمایش‌های شش فیلم اصلی جیمز باند تحت عنوان پیوندهای مقدس حضور داشتند، در حالی که وسترن‌های چرخه رانوان باد بوتیچر به خاطر هنر فشرده‌شان تحسین شدند.

همچنین در این جشنواره، نمایش‌های سالگردی از فیلم‌های «Restless Natives»، «Bad Timing» اثر نیکلاس روگ و «Silent Scream» اثر دیوید هیمن ارائه شد. این آثار نشان دادند که برنامه مرور گذشته EIFF نه تنها یک بخش جانبی نیست، بلکه یک جاذبه اصلی است — بخشی از جشن سینما دوستان و بخشی از تاریخ زنده که به گفتگو درباره معنای جسارت در سینما و آنچه که هنوز می‌تواند باشد، می‌پردازد.

نگاهی به پشت درهای بسته

یکی از نکات جالب در بخش صنعتی امسال، سریال متحد بود که برخی از چهره‌های تأثیرگذار این بخش را گرد هم آورد: رز گارنت، اوا ییتس، آدل رومانسی، دیوید هینوجوسا و فرهانه بولا، به علاوه یک پانل درباره تولیدات مشترک بین‌المللی. با سخنرانانی از تأمین‌کنندگان عمومی بریتانیا تا تهیه‌کنندگان نامزد اسکار، این جلسات وعده وزن واقعی را می‌دادند.

با این حال، این جلسات برای رسانه‌ها بسته بودند. این قالب محدود ممکن است شرکت‌کنندگان را تشویق کرده باشد که صریح‌تر از یک انجمن عمومی صحبت کنند. به هر حال، این سری جلسات به شکلی متفاوت برگزار شد، جایی بین نمایشگاه و کارگاه خصوصی، و این خبرنگار را در طرف دیگر در بسته قرار داد تا بپرسد چه حکمتی به اشتراک گذاشته شده است.